ONLİNE BORSA VE SANAL PARA BAĞIMLILIĞI
Alkol, sigara, uyuşturucu, madde, kumar ve teknoloji bağımlılığı gibi onlarca bağımlılık türü duymuşsunuzdur. Fakat bu yazıda size anlatacağımız ‘’ Online Borsa ve Sanal Para Bağımlılığı’’nı eminim ilk defa duymuşsunuzdur. Duymuş olsanız bile tam olarak ne olduğunu, neleri kapsadığını, nasıl bir zararının olduğunu bildiğinizden emin değilim. Bu yüzden sizlere bu konu hakkında araştırmalarımın yettiğince bilgi vereceğim.
Online borsa ve sanal para demeden önce borsa denilen bir şeyi doğuran, sanal parayı da teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkaran paradan bahsetmek isterim. Paranın ne olduğuna kısaca bakıp asıl konumuza da birazdan girizgâh yapacağız. Para ekonominin olmazsa olmazı, mübadele aracı, bir ölçü birimi ve değer saklama aracıdır. Bunlar ayrıca paranın da üç fonksiyonudur. Tarihsel süreçte bunun evirilip sanal ortamda karşılığına sanal para, bu para birimlerinin sanal ortamdaki hareketliliği ve alım satımına da kabataslak borsa diyebiliriz.
Nedir bu Sanal Para ve Online Borsa?
Bununla İlgili Terimler.
İnternet kullanımının artmasıyla birlikte hayatımıza yeni kavramlar ve uygulamalar girdi. Şimdi bunları ve anlamlarını yazmaya kalksak yüzlerce sayfa yetmez. Bu yüzden bizim konumuzla ilgili olan en güncel sık kullanılan terimlerin bazılarını sizin için yazacağım. Bunlarda en popüleri eminim Bitcoin diyebiliriz. Bununla beraber kripto para, dijital para, sanal cüzdan, forex, hisse senedi, BİST, blockchain, mining, Etherium, Adacoin, Binance Coin, Polkadot, Litecoin, chainlink, Altkoinler, Ripple, arbitraj (iki borsa arasındaki fiyat farkından yararlanmayı açıklar), ATH (all-time high), Cryptocurrency, cryptography, DDoS Attack, Exchanges, Fomo (kaçırma korkusu), Fork, HODL (holding on for dear life), ICO (Initial Coin Offering), Mining (madencilik), Satoshi (bitcoinin yüz milyonda biridir. Sats olarak bilinir), Whale (Balina), Zerocoin,
Borsa ve Sanal Para Bağımlılığı da mı var?
Kumar bağımlılığı ile başlayan bu tür bağımlılık belki fiziksel bir kayba ilk etapta neden olmuyor. Fakat sonrasındaki kazanma hırsı ve kısa yoldan refaha ulaşma isteği insanı buna bağımlı hale getiriyor. Borsa bağımlılığı kumar bağımlılığının bir alt türüdür. Tek farkı bunun sanal ortamda olması ve kumara göre daha meşru olmasıdır. Yine bunlar da biraz şansa ve bilgiye gerek ihtiyaç duyar. Meşru kısmına gelecek olursak. Örneğin iyi bir ailede yetişmiş ve zengin biri Kıbrıs’a, Los Angeles’a gidip kumar oynadığında bu toplum tarafından eleştirilir. Hatta kötülenir. Fakat günümüz insanlarından internete ulaşabilen, mobil bankacılık gibi işleri bilen, memur, öğrenci, iş adamı, dinsiz, dindar her türlü kişi online borsa işlemleri yaptığında veya sanal para alıp verdiğinde hiç kimse tarafından hor görülmez veya dışlanmaz. Hatta oradan para kazanan biri olarak övüldüğünü de görmüşsünüzdür. Mesele kısa yoldan zengin olma, biri bin etmek olunca bunları bilmeyen yaşlı biri bile aferin diyebilir bu kişilere.
Siz şimdi soruyorsunuz. Madem toplum tarafından kabul görülmüş. Bu yine bağımlılık olur mu? Ya da bahsi geçen online borsa ve sanal para bağımlılığı zararlı mı yararlı mı? Buna neye göre karar vereceğiz?
Bu durum bir nevi ticaret olarak da görülür. Buna kimi zaman kripto para ticareti, hisse senetleri, şirket ortaklığı, forex gibi isimlendirmeler ile kumar kelimesinden ayrıştırılır. Bunun ayrımını yapmak için ciddi bir akademik çalışma gerekir. Bunu da sanal para, borsa, insan psikolojisi gibi işin ehli kişiler yapabilir. Olayın yeniden bağımlılık kısmına gelecek olursak. Bizler borsada veya sanal para işlerinde bir hesap üzerinden para yatırıp kar elde etmeye çalışırız. Örneğin borsada destek veren finans kurumları ile birlikte şirketlerin hisselerini, paylarını veya kâğıt dediğimiz loblar alırız. Şirketin değeri artıp tavan yaptığında satarız, düştüğünde de alırız. Bu şekilde yatırılan miktarlara bakınca 10 bin TL gibi günümüzde düşük sayılabilecek bir miktardan bir anda hesabınız 500 bin TL’ye çıkar. Bu sizi mutlu eder ve sizde daha fazla kazanma hırsı oluşur. Buraya kadar bir sorun yok gibi duruyor değil mi? Aynı şeyi BTC almış birisi için düşünebilirsiniz. Bitcoini 450 bin TL’den almış biri bir bakıyor ki değeri 550 bin TL olmuş. Burada mutlu olur kişi. Sonra daha büyüğünü kazanmak için hamle yapar. Bu defa kaybeder. Artık bu kişinin kendine şiar edeceği tek şey eski parasını çıkarmaktır. En son yaşanan kripto para krizinde binlerce kişinin tek sermayesi yok olup gitti. İntihar eden bile olmuştu. Tam da burada sizinle borsa ve kripto para bağımlılığı ile ilgili birkaç kişinin görüşünü direkt paylaşmak istiyorum. Biz ne kadar bu işler kötü desek de bununla uğraşan ve bağımlı hale gelen yüzbinlerce kişi olduğunu da bazı kaynaklardan biliyoruz.
Ben de Bağımlı mıyım?
Bu görüşlerden bazıları;
Doğru yönetildiğinde güzel bir bağımlılık, kötü yönetirseniz ocak söndüren. Borsa platformlarının hepsi yükseliş üzerine kurulmuştur. Tabi ki dönem dönem çöküşler, düzeltmeler olacaktır ancak genel yapı artması üzerinedir. Şöyle düşünürsek daha mantıklı olur. Yatırım yaptığınız araçlar olmayan şeyler, ya da şans oyunları değildir. Şirketlerdir. Hangi şirket küçülmek için hayatına devam eder? Hangi şirket küçülmek için yatırım yapar. Yani özetle içerdiği şirketlerin hepsinin amacı, karlılığını arttırıp, büyümek üzerine. Yoksa faizler olmuş %17. sat yatır faize bak keyfine. Ne diye yatırımla, üretimle uğraşsın adamlar? Çok yükseldi, daha da yükselir kafasıyla iş yaparsan kaybedersin, stratejin yoksa kaybedersin, panik yaparsan kaybedersin, hedefin olmazsa kaybedersin, "dur" noktan yoksa kaybedersin. Netice itibariyle para üreten bir tesis değil borsa, birileri kazanıyorsa birileri de kaybetmek zorunda. Rakiplerinizin büyük yatırım şirketleri olduğunu unutmadan, buna göre stratejiler oluşturmak gerek.
Bu görüş çoğu şeyi özetlese de bir tane daha yazayım.
-Bir iki kere şansın yaver gitmişse ve kazanmışsan giderek artan bağımlılık türü.
-Kripto para bağımlılığı kadar kuvvetli olmayan bağımlılık. Borsanın hafta içi sınırlı saatler ve hafta sonu komple kapalı olması dezavantajı. Kripto paralarda böyle bir durum yok 7/24 açık ve hareketlilik daha fazla.
Bu yüzden de ben şahsım adına kripto para yani sanal para bağımlılığını daha tehlikeli görüyorum. Kişi sürekli bir şeyleri bekliyor. Tedirgin. Etrafına karşı ilgisiz. Bu yüzden de sosyal ilişkileri pek gelişmez kişinin. Para kazansa bile hayatında aile, dostluk, arkadaşlık, sevgi gibi şeyleri kaçırabiliyor. Bu yüzden bağımlılığın her türlüsü maddi yönden yok ettiği gibi kişiyi, maneviyatını, ruhunu da hapsediyor bir zindana…
-3,5 sene önce bulaştım bu b*ka. Totalde ne bir kayıp ne bir kazanç var ama oyalanıyoruz işte.
-Daha kripto para bağımlılığını keşfetmemişlerin yorumu. Sen hele bir binance, coinbase, kraken falan keşfet. 7/24 her dakika olası pumplari ve dumplari yaşa. Gece saat 4'te trade in tadını çıkar. Farklı farklı ülkelerde, farklı borsalarda, farklı kumar çeşitleri, adrenalin ve eğlence yöntemleri denedim. Açıkçası bundan daha keyifli bir olay yok. Bu da büyük ihtimalle hayatı borsa ve sanal para olmuş bir arkadaşın yorumu. Eğer sen gece 4’te işlem yapıyorsan senin sağlıklı bir işin yok. O saatte ayakta olduğun için gündüz de uyuyan birinin sosyal bir çevresi olması zordur. Yorumda bile bu tarz bağımlılıkların zararlarını görebiliyoruz. Peki sizce bu arkadaş bağımlı mı değil mi?
Borsa veya sanal para ticaretinin problem ya da bağımlılık olup olmadığını sorgulamak için şu maddeleri inceleyelim. Bu maddelerin yarısından fazlasına evet yanıtını veriyorsanız kripto para ticareti nedeniyle destek almanız önerilmekte. [1]
Siz de yukarıdaki maddelerin kaçına evet, kaçına hayır yanıtı vererek bağımlılık seviyenizi ölçebilirsiniz.
Eğer bağımlılık seviyesinde bir durumdaysanız sırasıyla bunları yaşarsınız. Getirisi az ancak riski de az hisseler yerine getirisi daha fazla ve riski de fazla hisseleri almayı tercih edersiniz Bunları yapabilmek için para gereklidir. Para için de finansal kaynak bulmak gereklidir. Bunun için ilk başta kendi finansal kaynaklarınıza başvurursunuz. Evdeki eşyaları satar, kredi çeker veya evini ipotek edersin. Daha sonra illegal para bulma yöntemleri devreye girebilir. Tefeciden para çekebilir veya hırsızlık yaparak para bulmaya çalışabilirsiniz. Burada gördüğümüz borsa oynama veya sanal para ticaretinin amacı genellikle hep kayıpları geri kazanmadır. Ancak bu amaç hiçbir zaman gerçekleşmez. Kaybedilen para geri kazanılsa bile borsa ve sanal para ticaretinden uzak durulamayacaktır. Yine oynanacak ve yine kayıplar yaşanacaktır çünkü bir kez beynin çalışma mekanizması bozulmuştur. Borsa bağımlısı ancak tedavi görürse uzak durma şansı artacaktır. Bunun tedavisine kısaca değinip konuyu dilimiz döndüğü ve klavyemizin yettiğince anlatmış olacağız.
Sanal para ve borsa bağımlılığı gözümüze ne kadar basit bir bağımlılık türü gibi gelse de yukarıda anlattığımız gibi fiziksel, hukuksal, biyolojik, sosyolojik ve ruh sağlığını tehdit eden yönleri mevcuttur. Bu yüzden ilk başta işin ehli olan yetkili klinik psikologlara başvurulması gerekmektedir. Ardından kişinin bu alemlerden uzak tutulması için kendisi, ailesi ve bu alanda uzmanlaşmış ruh sağlığı uzmanı koordineli ve işbirliği içinde ilaçlı psikoterapi uygulayarak onu bu illetten kurtarabilirler. Aksi taktirde buna yeniden döner ve cezaevi, ölüm, sağlık merkezi veya ruh sağlığı merkezleri ile sonuçlanabilir. Hiçbirimiz ne kendimiz için ne de çevremizdeki birileri için böyle bir son istemeyiz.
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.
