KONFERANS DİPLOMASİSİ

Diplomasi Nedir?

Devletler ve temsilcileri, sorunların çözümü için karşılıklı iki veya daha fazla ülkenin bir araya gelmesiyle anlaşma yapılması veya devletlerin temsilcilerinin sözlü veya yazılı konuşma eylemlerini ifade eder.

Devletler bazı amaçlara ulaşmak için birtakım stratejiler takip eder ve bazı dış politika araçlarından faydalanırlar. Geçmişten günümüze ve günümüzden geleceğe daima Ülkeler tıpkı insanlar gibi etkileşim içerisindeler. Bu etkileşimleri zaman zaman farklı türlerde olabilmektedir. İşte tam burada Ülkelerin birbirleriyle bütün ilişkileri Diplomasi adı altında toplanmaya çalışılmıştır. Hititlerin Kadeş Antlaşması tarihin bilinen ilk yazılı diplomasi belgesidir.

Devletler tarih boyunca siyasi etkileri sadece ‘’savaş’’ olarak bilinmektedir. Hâlbuki en az bunun kadar etkili ve eski olan diplomasi de mevcuttur. Aslında Mısır ve Hitit uygarlıklarında, Eski Yunan’da, eski Çin ve Hindistan’da adı geçen haberciler, elçiler günümüzde diplomat olarak geçmekte ve bu süreç günümüz diplomasisinin temelini oluşturmaktadır. Bu yüzden her dönemde diplomasi de incelenmiş ve tanımlanmıştır. Yetmemiş bunu kategorize etmişlerdir. Aşağıdaki tabloda bazı diplomasi türleri verilmiştir. Bunlardan bazılarına kısaca değinip asıl konumuz olan Konferans Diplomasisine değineceğiz. 

Çok taraflı Diplomasi: Üç ve üçün üstü devletin katıldığı görüşmelerde çok taraflı diplomasi söz konusudur. Bunun da temeli Westphalia Kongresine dayanır ama bu açık bir diplomasi türüdür. Bazen Konferans diplomasisi olarak da adlandırılırsa da konferantan farklı yönleri mevcuttur. 

Zirve Diplomasisi: Zirve diplomasi türü devletlerin başkanlarının bizzat kendilerinin katılımıyla gerçekleştirilen üst düzey diplomasidir. En etkin kişiler bir araya gelip sorunları çözme üzerine kuruludur. Çok taraflı diplomasinin bir di­ğer mecrası, devlet ve/veya hükümet başkanlarının bir araya geldiği zirve diplomasisidir.

Ad Hoc Diplomasi: Bu diplomasi türü 15. Yüzyılda İtalya’da yapılmış ve devletin elçileri tarafından yürütülmüştür. Yapılan bu diplomasi halk tarafından ise yalan, hile, kurnazlık şeklinde belirtilmiştir.

Çevre Diplomasisi

Özellikle kendi alanım olduğu için bu bir çevre mühendisi olarak bu diplomasi türüne de değinmek isterim. Dünya 19. Yüzyılla birlikte makineleşme ve teknolojik çağa adım atmış ve bu da dünyanın ekolojik düzeninin kirlenmesine sebep olmuştur. Nüfus artışı ve ekolojik kirlenme sonucunda su kıtlığı, biyolojik çeşitliliğin azalması, Nükleer denemeler ve iklim değişikliği gibi çevresel sorunlar uluslararası arenada sık sık gündem konusunu oluşturmuştur. Belirtilen nedenlerden dolayı insan yaşamı olumsuz etkilenmeye başladığı görülmüştür.

KONFERANS DİPLOMASİSİ

Avrupalı devletlerin aralarındaki sorunları toplantılar yoluyla çözmeleri anlamına gelen konferans diplomasisi, 1815 Viyana Kongresi sonrasında önem kazanmıştır. Avrupa devletleri çeşitli sorunları konferanslarda halletmeye çalışmışlardır. Bu diplomasi iki savaş arası dönemde de önemli olmuştur.

Konferans diplomasisi olarak adlandırılan bu tür diplomasisinin 1648 tarihli Westphalia Kongresi ile başlamış, usul konularında çeşitli teamüle kurallar neticesinde ülkelerin temsilcilerinin bir araya gelip ülkelerin arasındaki meseleleri çözümlendirme çalışmasına denir. 

Büyük devletler diplomasisi olarak ortaya çıkan bu tür diplomasi, iki dünya savaşı arasında önemini korumakla beraber, II. Dünya savaşı sonrasında gelişen yeni bazı diplomasi türlerinin gerisinde kalmıştır.

Çok taraflı olan bu diplomasi kapalı bir özellik taşımaktadır. 1648 Westphalia Kongresi ile ortaya çıktığı kabul edilmektedir. Avrupalı devletlerin aralarındaki sorunları toplantılar yoluyla çözmeleri anlamına gelen konferans diplomasisi, 1815 Viyana Kongresi sonrasında önem kazanmıştır. Avrupa devletleri çeşitli sorunları konferanslarda halletmeye çalışmışlardır. Bu diplomasi iki savaş arası dönemde de önemli olmuştur.

Son olarak aşağıda da olduğu gibi konferans Diplomasisi de teknolojiden nasibini almıştır.