Big Mac Index (Big Mac Endeksi) Nedir?

Hamburger Yerken Ekonomi Karşılaştırmak BigMac Endeksi Türkiye Faiş Fiyatları

Fotoğrafta da görüldüğü gibi para birimlerinin birbiri ile karşılaştırılması ve satın alma gücü diyebiliriz. Big Mac Endeksi, farklı ülkelerin ekonomik verilerini karşılaştırmada kullanılan bir değerdir. İsmini tahmin ettiğiniz gibi McDonalds’ın dünyaca ünlü Big Mac hamburgerinden alan bu endeks uzun yıllardır ekonomide farklı karşılaştırmaların yapılması adına sıkça kullanılmaktadır. 

Big Mac endeksi ilk olarak Eylül 1986’da The Economist dergisi tarafından hazırlanmıştır. Big Mac’in farklı ülkelerdeki satış fiyatlarını temel alarak hazırlanan bu endeks, farklı ülkelerin para birimleri veya diğer verilerinin karşılaştırmalarını daha anlaşılabilir bir hale getirmektedir. Ayrıca, herhangi bir ülkede Big Mac için aynı bileşenler kullanılır: et, ekmek, peynir, marul, soğan vb. Bu nedenle The Economist uzmanları, bir tüketici sepetinin maliyetini (daha karmaşık bir yöntem) belirlemek yerine Big Mac'i tek başına kullanır. 

Farklı ülkelerin ekonomik verilerini karşılaştırmada kullanılan bu yöntemle esasında ülkeler arası ekonomik farklılıkları karşılaştırmak için kullanılıyor.

Tüm dünyada 36.000’den fazla McDonald’s restoranı bulunuyor. Bu noktada Big Mac hamburgerleri dünyanın her yerinde aynı standartta üretildiği için normal koşullarda fiyatının her yerde aynı olması beklense de ülkeden ülkeye değişen üretim maliyeti ve diğer çevresel faktörler, hamburgerin fiyatının farklılık göstermesine yol açıyor. Yani bir Amerikan, ABD’de 1 Big Mac parasına Türkiye’de 1 adet Big Mac bile yiyemiyor. 2022 ocaktan bu yana Türkiye’de Big Mac fiyatı ABD’yi de geçerek 5,58 dolar oldu. 

Uzun vadede döviz kurlarının aynı mal ve hizmet sepetinin (bu durumda bir burger) fiyatlarını eşitleyecek orana doğru hareket etmesi gerektiği düşüncesi olan satın alma gücü paritesi (SAGP) teorisine dayanmaktadır.

The Economist dergisi her yıl düzenli olarak iki defa Big Mac endeksini yayınlamaktadır. Gördüğünüz gibi Dünya genelinde bir kriz var meselesi bir yalandan ibaret. Türkiye’de üretilen ürün bile Avrupa’daki fiyata göre daha yüksek olabiliyor. Özellikle etin fiyatı burada daha fazla.  Kim ne derse desin ülkede kriz olabilir ama fırsatçı ve yamyamlar çok daha fazla. Aklınıza mukayyet olun.

Kaynak

"Pam Woodall". The Economist. 31 Temmuz 2016. / https://www.economist.com/big-mac-index